بی اختیاری ادرار بعد از زایمان طبیعی زمانی اتفاق می‌افتد که ادرار ناخواسته و بدون کنترل خارج شود. بی اختیاری ادرار یکی از عوارض جانبی و شایع زایمان طبیعی است. این مشکل معمولاً موقتی است و با گذشت زمان برطرف می‌شود.
طبق مطالعات انجام شده، تقریبا یک سوم افراد بین سه ماهه دوم بارداری تا ۳ ماه اول پس از زایمان، بی اختیاری ادرار پس از زایمان طبیعی را تجربه می‌کنند. در ادامه این مبحث به معرفی روش‌های درمان بی اختیاری ادرار پس از زایمان طبیعی و بررسی انواع آن می‌پردازیم.
بی اختیاری ادرار بعد از زایمان طبیعی چیست؟
بی اختیاری ادرار در زنان نسبت به مردان دو برابر بیشتر اتفاق می‌افتد. دفتر سلامت زنان طی مطالعاتی می‌گوید که این امر بیشتر به دلیل تغییرات هورمونی است که در دوران بارداری، زایمان و یائسگی رخ می‌دهد و باعث بی اختیاری در کنترل ادرار می‌شود.
در دوران بارداری و پس از آن به علت تغییرات هورمونی که در بدن بانوان رخ می‌دهد، قدرت عضلات کف لگن کاهش پیدا کرده و در برخی از افراد امکان دارد که در فرایند زایمان به عضلات کف لگن آسیب برسد. همچنین ممکن است اعصابی که مثانه را کنترل می‌کنند، در حین زایمان طبیعی آسیب دیده و باعث بروز بی اختیاری ادرار شود.
علت بی اختیاری ادرار بعد از زایمان طبیعی
طبق تحقیقات انجام شده افرادی که شرایط زیر را داشته باشند، در معرض بی اختیاری ادرار بعد از زایمان طبیعی قرار می‌گیرند؛ زیرا انجام زایمان واژینال عامل اصلی برای بی اختیاری استرسی بوده و این بی اختیاری در افرادی که زایمان سزارین انجام می‌دهند، نسبت به افرادی که زایمان واژینال انجام داده‌اند کمتر است.
- تولد اولین نوزاد
- ابتلا به بی اختیاری قبل از زایمان
- تجربه زایمان طولانی مدت
- ابتلا به مشکلات مثانه
- تولد نوزاد دارای وزن بالا
انواع بی اختیاری ادرار پس از زایمان
انواع مختلفی از بی اختیاری ادرار پس از زایمان طبیعی وجود دارد که غالبا به علت ناتوانی فرد در کنترل مثانه رخ می‌دهد. در بخش زیر به برخی از شایع ترین انواع بی اختیاری در ادرار اشاره می‌کنیم.
- بی اختیاری استرسی ادرار: در این نوع از بی اختیاری، پس از زایمان طبیعی فرد به طور غیرارادی و در اثر فعالیت‌هایی مثل عطسه کردن، سرفه کردن، خندیدن و یا بلند کردن اجسام سنگین دچار بی اختیاری ادرار می‌شود.
- بی اختیاری فوریتی ادرار: در بی اختیاری فوریتی، فرد به طور ناگهانی و به صورت شدید احساس نیاز به دفع ادرار می‌کند و حتی ممکن است قبل از رسیدن به سرویس بهداشتی دفع ادرار صورت گیرد.
- بی اختیاری مخلوط: بی اختیاری مخلوط را می‌توان ترکیبی از بی اختیاری استرسی و فوریتی دانست. این وضعیت شرایط دشوارتری را برای بانوان ایجاد می‌کند و کنترل آن با مشکلات بسیاری مواجه خواهد بود.
بیشتر بخوانید : درمان بی اختیاری ادرار با ورزش
درمان بی اختیاری ادرار بعد از زایمان طبیعی
بسیاری از مشکلاتی مربوط به این وضعيت در اکثر زنانی که در دوران بارداری دچار بی‌اختیاری ادرار شده‌اند، پس از زایمان رفع خواهد شد. همچنین در برخی از خانم‌ها این مشکل پس از گذشت چند هفته برطرف می‌شود اما در درجات شدیدتر این اختلال ممکن است تا ماه‌ها یا سال‌ها فرد را درگیر این مشکل کند. برخی از بانوان ممکن است حتی پس از بهبود، مجدد دچار بی اختیاری ادرار شوند زیرا این مشکل در سن های بالا و در بین زنان نیز بسیار شایع است، برای درمان این مشکل راه حل‌هایی وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم.
- انجام تمرینات کگل: بهتر است تمرینات کگل را بطور مرتب انجام داده تا به مرور این تمرینات به یک عادت همیشگی برای شما تبدیل شوند. تمرینات کگل اگر درست و به دفعات بالا انجام شود باعث قوی‌تر شدن عضلات لگن شده و کنترل ادرار را برایتان راحت‌تر می‌کند.
- کاهش مصرف کافئین: یکی دیگر از روش‌های کنترل ادرار کاهش مصرف کافئین است؛ زیرا تحقیقات نشان داده که اگر مصرف کافئین روزانۀ پایین آورده شود، با کاهش حجم ادرار، مشکل بی اختیاری نیز برطرف می‌شود.
- فیزیوتراپی لگن: از جمله روش‌های درمان بی اختیاری ادرار بعد از زایمان طبیعی انجام فیزیوتراپی لگن است. برای افرادی که به طور مداوم احساس به دفع ادرار می‌کنند. حتی در زمانی که مثانه آنها پر نیست و یا افرادی که در زمان دفع ادرار نمی‌توانند به طور کامل مثانه خود را تخلیه کنند، فیزیوتراپی لگن یک گزینه مناسب خواهد بود.
- استفاده از پساری: یکی دیگر از روش‌های درمانی برای درمان بی اختیاری ادرار، قرار دادن دستگاهی به نام پساری در واژن است. کار این دستگاه حمایت از مجرای ادرار و یا جلوگیری از نشت آن است. به منظور درمان این مشکل پساری‌های سفارشی در دسترس هستند و همچنین بیماران می‌توانند بدون نسخه یکی از آنها را تهیه کنند. برخی پساری‌ها یکبار مصرف هستند، اما برخی از آنها را می‌توان در طولانی مدت استفاده کرد.
- دارو درمانی: برخی داروها وجود دارند که در کاهش علائم بی اختیاری ادرار به شما کمک می‌کنند. ممکن است پزشک در هنگام بررسی وضعیت شما، نسبت‌به تجویز داروهای مخصوص برای کنترل ادرار اقدام کند.
- جراحی: در برخی مواقع ممکن است برای درمان بی اختیاری ادرار جراحی انجام شود. این روش آخرین راهکار درمانی برای بهبود این وضعیت در بانوان است.
در چه مواردی برای بی اختیاری ادرار بعد از زایمان طبیعی به پزشک مراجعه کنیم ؟
زمانی که باردار هستید و کمی بی اختیاری در ادرار دارید، لازم نیست که نگران شوید. چراکه این وضعیت غالبا شایع بوده و بروز آن طبیعی است. همچنین در برخی موارد ممکن است این اتفاق تا چند هفته پس از زایمان نیز ادامه یابد. لازم به ذکر است که بروز و تداوم بی اختیاری ادرار بیشتر از ۶ هفته نیازمند بررسی علل و یافتن بهترین روش برای کنترل آن خواهد بود. در نتیجه بهتر است در این وضعیت حتما به پزشک مراجعه کنید.
همچنین در مواردی که بی اختیاری ادرار بر کیفیت زندگی و یا وضعیت روحی شما تأثیرات نامطلوبی می‌گذارد، بهتر است با پزشک خود در این باره مشورت کنید تا او بهترین راه را برای کنترل و مدیریت این وضعیت مد نظر قرار دهد.
🔗بیشتر بخوانید : درمان بی اختیاری ادرار با فیزیوتراپی
بی اختیاری ادرار در زایمان طبیعی در یک نگاه کلی
بی اختیاری ادرار بعد از زایمان طبیعی یک مشکل شایع در بانوان محسوب می‌شود و اکثر مادران در مدتی بعد از زایمان طبیعی درگیر این عارضه هستند. بروز این وضعیت در میان بانوان غالبا ناخوشایند است و اکثر افراد به دنبال یافتن یک روش موثر برای درمان آن هستند. در اکثر موارد این مشکل به کمک روش‌های ذکر شده درمان می‌شود، اما در غیر این صورت لازم است که برای استفاده از روش‌های تخصصی‌تر به منظور کنترل این وضعیت، تحت نظر پزشک متخصص قرار بگیرید.
سوالات متداول بی اختیاری ادرار بعد از زایمان طبیعی
در برخی موارد فرد می‌تواند با انجام مراحل مختلف از بی اختیاری ادرار پیشگیری کند. به‌عنوان مثال شما می‌توانید با حفظ وزن مناسب و جلوگیری از چاق شدن در دوران بارداری، احتمال بروز بی اختیاری ادرار را کاهش دهید. همچنین می‌توانید با انجام ورزش کگل، فرآیند پیشگیری از شروع این بی اختیاری را آغاز کنید.
علائم بی‌اختیاری ادرار شامل بروز اسپاسم و فشار در قسمت لگن، ادرار بی‌اختیاری هنگام خواب، رفتن به دستشویی بیش از هشت بار در روز یا بیش از دو بار در شب، نشت ادرار به دلیل بی اختیاری استرسی هستند.
برخی عوامل مهم همچون ورزش کردن، خندیدن، سرفه کردن، عطسه کردن، بلند کردن اجسام سنگین، ایستادن و خم شدن به جلو از عوامل تشدید بی اختیاری ادرار به شمار می‌روند.